12/06/2025
Akomodacja oka – jak ją badać i leczyć u dzieci i dorosłych?
Akomodacja oka to mechanizm prawidłowego widzenia. Jego zaburzenia mogą wpływać na komfort życia pacjentów w każdym wieku. Dlatego, jeśli w Twojej praktyce coraz częściej spotykasz się z problemami związanymi z ostrością widzenia na różnych odległościach, przyjrzyj się bliżej narzędziom diagnostycznym i terapeutycznym wspierającym badanie i leczenie akomodacji oka.
Sprawdź, jakie urządzenia z sukcesem wykorzystasz w gabinecie okulistycznym lub optometrycznym.
Spis treści:
Co to jest akomodacja oka?
Chociaż jesteś specjalistą/specjalistką, to krótko przypomnijmy, czym jest akomodacja oka.
- Akomodacja oka (akomodacja wzroku) to zdolność narządu wzroku do automatycznego dostosowywania ostrości widzenia niezależnie od odległości do obserwowanego obiektu. Odpowiedzialna za ten proces jest soczewka oka, która dzięki działaniu mięśni rzęskowych zmienia swój kształt. W wyniku tego światło jest prawidłowo ogniskowane na siatkówce, co zapewnia ostre widzenie zarówno z bliska, jak i z daleka.
W praktyce to właśnie akomodacja pozwala czytać, prowadzić samochód i patrzeć w dal bez ciągłego zmieniania okularów.
Zaburzenia akomodacji oka – objawy i przyczyny
Zaburzenia akomodacji oka to grupa nieprawidłowości, które mogą występować zarówno u dzieci, jak i dorosłych. Objawy obejmują:
- trudności ze skupieniem wzroku na bliskich obiektach,
- uczucie zmęczenia oczu po pracy przy komputerze,
- rozmazane widzenie, szczególnie po zmianie odległości patrzenia,
- bóle głowy w okolicy oczodołów,
- u dzieci – pogorszenie koncentracji i trudności szkolne.
Wśród przyczyn wyróżnia się wiek (presbiopia), urazy, spazm akomodacyjny, porażenie mięśni gałki ocznej, stres wzrokowy oraz nadmierną ekspozycję na ekran. U dzieci zaburzenia akomodacji mogą być również wynikiem problemów rozwojowych.
Jak diagnozować problemy z akomodacją oka?
Do profesjonalnej oceny funkcji akomodacyjnej potrzebny jest precyzyjny sprzęt okulistyczny. W gabinecie warto mieć:
- Autorefraktometr umożliwiający obiektywną ocenę refrakcji i reakcji akomodacyjnej.
- Foropter, który pozwala na subiektywną ocenę widzenia w różnych punktach akomodacyjnych.
- Rzutnik optotypów / tablice LCD wspierające ocenę ostrości i trening akomodacji.
- Pupilometr służący do oceny źrenicy, pośrednio wspomagający diagnozę zaburzeń akomodacji i neuromotoryki.
- Lampę szczelinową niezbędną do badania struktur anatomicznych odpowiedzialnych za akomodację (soczewka, ciało rzęskowe).
- Tomograf optyczny SOCT przydatny w diagnostyce zaburzeń strukturalnych, np. patologii siatkówki czy soczewki.
W przypadku dzieci warto rozważyć także użycie testów flipperowych i tablic Harta, które wspomagają ocenę dynamiki akomodacyjnej i mogą być wykorzystywane również w terapii.
Jak leczy się zaburzenia akomodacji?
Leczenie zależy od przyczyny. Najpierw należy zadać sobie pytanie, czy u pacjenta występuje akomodacja oka związana z wiekiem? Pojawił się skurcz akomodacji, porażenie czy inny typ nieprawidłowości? Oto, jakie metody są stosowane przez okulistów i optometrystów.
Okulary progresywne na zaburzenia akomodacji oka
U pacjentów z prezbiopią sprawdzają się soczewki progresywne umożliwiające ostre widzenie z różnych odległości: od bliskiego tekstu, po drogowe znaki w oddali. To alternatywa dla noszenia kilku par okularów.
Soczewki kontaktowe multifokalne
Pozwalają widzieć ostro z różnych odległości i są wygodną opcją dla osób, które nie chcą nosić okularów.
Chirurgiczne metody korekcji
- Wszczepienie soczewki akomodacyjnej lub multifokalnej – zastępuje naturalną soczewkę w trakcie operacji (np. przy zaćmie).
- Laserowa korekcja wzroku – popularna opcja modelująca kształt rogówki, umożliwiająca ostre widzenie bez okularów.
Terapia spazmu akomodacyjnego
Wymaga wykluczenia przyczyn neurologicznych i okulistycznych. Zalecane są:
- regularne przerwy w pracy przy komputerze,
- aktywność fizyczna na świeżym powietrzu,
- trening akomodacyjny, m.in. z użyciem flipperów i tablic Harta,
- ćwiczenia relaksacyjne mięśnia rzęskowego.
Ćwiczenia na akomodację oka
Ćwiczenia akomodacyjne są skuteczną formą terapii nieinwazyjnej. Polecane są zarówno dzieciom, jak i dorosłym, szczególnie w przypadku zaburzeń funkcjonalnych:
- naprzemienne skupianie wzroku na obiektach bliskich i dalekich,
- przesuwanie wzroku wzdłuż tablicy z literami lub obrazkami,
- ćwiczenia z flipperami optycznymi (dodatnie/ujemne soczewki),
- śledzenie celów w ruchu.
W terapii można wykorzystać testy do badań okulistycznych oraz narzędzia wspomagające trening wzrokowy.
Chcesz doposażyć swój gabinet w sprzęt do badania akomodacji oka?
Gdy mechanizm akomodacji oka zawodzi, pojawiają się zaburzenia widzenia, które można z powodzeniem diagnozować i leczyć dzięki nowoczesnym rozwiązaniom sprzętowym. Skontaktuj się z nami, a dobierzemy urządzenia dostosowane do specyfiki Twojej praktyki i potrzeb pacjentów.
