21/03/2024
Astygmatyzm, krótkowzroczność i dalekowzroczność: jak rozpoznać i leczyć najpopularniejsze wady wzroku?
Astygmatyzm, krótkowzroczność i dalekowzroczność to najczęściej diagnozowane wady wzroku, które wpływają na jakość życia milionów osób na całym świecie. Problemy z widzeniem mają znaczenie przy wykonywaniu codziennych czynności, uczenia się i wykonywania pracy, zarówno fizycznej, jak i umysłowej.
Przeczytaj, czym są te wady, jakie są ich objawy i jak ich wczesne wykrywanie i właściwe leczenie są ważne dla codziennego funkcjonowania i samopoczucia. Pamiętaj, że wadę wzroku może mieć każdy, bez względu na wiek czy zawód, dlatego regularne badania okulistyczne są niezbędne, by zachować dobrą jakość widzenia.
Spis treści:
Czym jest astygmatyzm?
Astygmatyzm to wada refrakcyjna oka powstająca z powodu nieregularnego kształtu rogówki lub soczewki. W oku z astygmatyzmem krzywizna jest nierównomierna, co prowadzi do rozmycia obrazu. Objawy astygmatyzmu to zniekształcone lub niewyraźne widzenie, trudności z koncentracją wzroku, zmęczenie oczu, bóle głowy oraz problemy z widzeniem w nocy.
Astygmatyzm najczęściej diagnozuje się podczas rutynowego badania wzroku obejmującego testy z wykorzystaniem tablic optotypów oraz szczegółowe pomiary refrakcji. W przypadku potwierdzenia astygmatyzmu dostępne są różne opcje, np. okulary korekcyjne z soczewkami cylindrycznymi dostosowanymi do specyficznej wady pacjenta, soczewki kontaktowe, w tym specjalne soczewki toryczne dla osób z astygmatyzmem, a także różne metody chirurgiczne, takie jak LASIK lub PRK (fotorefrakcyjna keratektomia), które zmieniają kształt rogówki i poprawiają jakość widzenia. Wybór metody korekcji zależy od potrzeb pacjenta, stopnia astygmatyzmu oraz innych czynników zdrowotnych.
Krótkowzroczność — informacje w skrócie
Osoba krótkowzroczna wyraźnie widzi obiekty znajdujące się blisko, natomiast te daleko położone postrzega jako niewyraźne. Symptomy krótkowzroczności obejmują trudności z czytaniem znaków drogowych czy napisów na tablicach w szkole, konieczność siedzenia blisko telewizora lub tablicy oraz mrużenie oczu, by lepiej widzieć oddalone obiekty.
Standardowym leczeniem krótkowzroczności są okulary korekcyjne lub soczewki kontaktowe pomagające skupić obraz na siatkówce. Dostępne są również nowoczesne techniki korygujące wzrok, takie jak laserowa korekcja wzroku (np. LASIK, PRK), które zmieniają kształt rogówki, aby poprawić jej zdolność do skupiania obrazów. Coraz popularniejsze są także metody ortokorekcji wykorzystujące specjalne sztywne soczewki kontaktowe noszone w nocy, które tymczasowo zmieniają kształt rogówki. Inne metody obejmują użycie środków farmakologicznych czy terapie światłem spowalniające postęp krótkowzroczności. Są one szczególnie skuteczne w przypadku dzieci i młodzieży, u których wada może się dynamicznie rozwijać.
Dalekowzroczność i jej wpływ na codzienne życie
Dalekowzroczność jest wadą wzroku diagnozowaną, kiedy obiekty znajdujące się blisko pacjenta są postrzegane jako nieostre, podczas gdy te dalej ułożone wydają się wyraźniejsze. Objawy dalekowzroczności obejmują trudności z czytaniem, pracą przy komputerze, czy wykonywaniem innych zadań wymagających dobrej widoczności z bliska. Prowadzą do zmęczenia oczu, bólu głowy, a w przypadku dzieci nawet do zezowania.
Przy dalekowzroczności wykorzystuje się okulary korekcyjne z soczewkami wypukłymi, które umożliwiają skupienie obrazu bezpośrednio na siatkówce. Dostępne są również soczewki kontaktowe dla osób dalekowzrocznych. W przypadku znacznej dalekowzroczności można rozważyć zabiegi chirurgiczne.
Dobór odpowiedniej metody korekcji zależy od stopnia dalekowzroczności, wieku pacjenta, ogólnego stanu zdrowia oczu oraz jego stylu życia. Jak w przypadku poprzednich wad wzroku, tak i tutaj niezbędne są regularne badania. Wczesna diagnoza pozwala na korygowanie wady i ograniczenie pojawienia się powikłań.
Wady wzroku u dzieci i młodzieży
Astygmatyzm, krótkowzroczność czy dalekowzroczność to wady wzroku, które mogą pojawić się już we wczesnym dzieciństwie. U dzieci mogą nie być łatwo rozpoznawalne, ponieważ dzieci rzadko skarżą się na problemy ze wzrokiem. Wynika to z ich braku świadomości, jak faktycznie powinny widzieć przedmioty.
Wady wzroku u najmłodszych rozwijają się jednak dynamicznie, a wada może się pogłębiać lub cofać w miarę wzrostu dziecka. Wczesna diagnostyka umożliwia podjęcie odpowiednich działań leczniczych, które mogą zapobiec jeszcze poważniejszym problemom wzrokowym.
Warto więc pamiętać o regularnym badaniu wzroku u dzieci, najlepiej już w pierwszych latach życia. W niektórych szybko zdiagnozowanych przypadkach, korekcja optyczna (np. okulary) jest wystarczająca. Przy poważniejszych problemach szybka interwencja lekarza umożliwia wczesną interwencję i zapewnia dziecku zdrowy rozwój, ułatwia edukację i wykonywanie codziennych czynności.
Nowoczesne technologie w korekcji wad wzroku
Obecnie osoby z astygmatyzmem, krótkowzrocznością lub dalekowzrocznością nie są skazane tylko na stosowanie okularów, lub soczewek korekcyjnych. Dostępne są bowiem zaawansowane metody korekcji wad wzroku, takie jak wspomniana już laserowa korekcja wzroku, znana jako LASIK lub PRK. Metoda ta, poprzez zmianę kształtu rogówki oka może trwale zniwelować krótkowzroczność, dalekowzroczność, a także astygmatyzm.
Innowacją są także soczewki kontaktowe, w tym te ortokorekcyjne, które są noszone w nocy i kształtują rogówkę podczas snu. Wraz z rozwojem technologii coraz bardziej dostępne są też okulary dostosowane do specyficznych potrzeb osób z różnymi wadami wzroku, w tym z progresywnymi soczewkami korygującymi więcej niż jedną wadę jednocześnie. Same okulary korekcyjne zaś są coraz lżejsze, wygodniejsze, szkła wykonywane są z materiałów odpornych na zarysowania, a nawet przeznaczone do pracy przed ekranem monitorów. Ich noszenie stało się wręcz modne.
Jak wybrać odpowiednią metodę korekcji wzroku?
Wybór metody korekcji wzroku należy do pacjenta, ale po konsultacji z wykwalifikowanym specjalistą, np. okulistą i optometrystą. Lekarz uwzględni nie tylko stopień i rodzaj wady wzroku, ale także indywidualne potrzeby i styl życia pacjenta. Należy rozważyć takie aspekty jak komfort noszenia okularów, częstotliwość i warunki użytkowania (w przypadku szkieł kontaktowych czy okularów), a także potencjalne ryzyko związane z zabiegiem korygującym.
Porady dla osób z wadami wzroku
Osoby z wadami wzroku powinny przykładać szczególną wagę do codziennej pielęgnacji oczu i korekcji wzroku oraz chronić swoje oczy przed dodatkowymi obciążeniami. Właściwe czyszczenie i przechowywanie soczewek kontaktowych, regularne przerwy podczas pracy przy komputerze i korzystanie z ochronnych okularów przeciwsłonecznych to podstawy dbania o oczy. Poza tym konieczne jest przestrzeganie zaleceń lekarza dotyczących częstotliwości wymiany soczewek i okularów na nowsze.
Regularne kontrole u okulisty lub optometrysty są niezbędne, by monitorować stan zdrowia oczu i w razie potrzeby dostosowywać do niej korekcję wzroku, np. dobierając soczewki o zmniejszonej lub wzmocnionej mocy. Specjaliści udzielą także porad dotyczących ćwiczeń oczu i innych metod wspierających zdrowie wzroku.
Wczesna diagnostyka i odpowiednia korekcja pomogą Ci zadbać o ostrość wzroku, zapobiegną pogłębianiu się wad i umożliwią komfortowe czytanie, oglądanie TV oraz wykonywanie codziennych czynności. Umów się więc na konsultacje u okulisty, ale także optometrysty lub optyka, aby zadbać kompleksowo o swój wzrok.
